گذری تاریخی بر پوشش و حجاب در ایران

 

پوشش‌های رواج یافته از دوران طاغوت کپی‌برداری از نظام اروپایی و جامعه‌ی صنعتی شده و بی‌بندوبار بود که با نظام سنتی و در عین حال ارزشی جامعه‌ی ایرانی در تعارض بود. در واقع جامعه‌ی ایران با اندیشه‌ی اسلامی غنی الگوهای مناسبی از پوشش و لباس را ایجاد می‌کردند ولی این میراث در اثر ارتباط با غربی‌ها، رفته‌رفته فراموش شده است

پیدایش پوشاک را باید بر مبنای تفکرات و نیازهای اقلیمی، مادی و معنوی اقوام دانست و آن را آینهی تمام نمایی از تاریخ زندگی بشر برشمرد که در طی قرون و اعصار، در سرزمینهای گوناگون شکل گرفته و تحول یافته است.
تهیهی لباس و پوشش همواره در دورههای مختلف تاریخی با ظرافت و دقت خاصی مورد توجه انسانها بوده است و تمدنهای دیرینه نیز بر امر طراحی و ایجاد پوشش مناسب تأکید میکردهاند و باید گفت حجاب و داشتن پوشش مناسب به خصوص برای زنان، پیش از اسلام نیز در جوامع گوناگون وجود داشته است. زیرا پدیدهی فطری شخصیت طلبی، هر انسان با شرافت را در هر زمان و مکان به سمت دستیابی به ارزشهای متعالی میکشاند و بدون شک، حجاب یکی از ارزشها به حساب میآید. دین مبین اسلام نیز حجاب را مورد تأکید و توجه قرار داده است.
بحث پوشش و لباس در ایران نیز همواره مورد توجه مردمان این مرز و بوم بوده و در سیر تاریخ کهن این سرزمین چه در نگارهها و آثار تاریخی به جا مانده و چه در نوشتههای مکتوب، پوشش و لباس مناسب را متناسب با فرهنگ ایرانیان شاهد هستیم. در این مقاله برآنیم تا تاریخی مختصر از تغییرات و دگرگونیهای صورت گرفته در مبحث لباس و حجاب در ایران از صدر اسلام تا پایان دورهی پهلوی مرور گردد و عوامل تأثیرگذار در این زمینه معرفی شوند.

پوشش و فرهنگ

پوشاک به عنوان بارزترین نماد فرهنگی، مهمترین مظهر انتقال نشانههای فرهنگی در میان جوامع انسانی مطرح است. بسیاری بر این باورند که استیلای فرهنگی و سلطهپذیری در وهلهی اول بهوسیلهی انتقال پوشاک انجام میپذیرد و حتی میتوان با تغییر پوشاک یک جامعه، نوع معیشت و شیوهی تولید آنها را نیز دگرگون کرد و تغییرات و تحولاتی در ساختار زندگی اجتماعی آن جامعه به وجود آورد. لباس انسان، نخست تابع فرهنگ جامعهی او و سپس تابع سلیقهی خود او است.