وادی ِایمن

حجاب امن ترین پناهگاه زن است. مقام معظم رهبری

وادی ِایمن

حجاب امن ترین پناهگاه زن است. مقام معظم رهبری

۶ مطلب در مرداد ۱۳۹۳ ثبت شده است

 

حجاب شناسی

یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِّأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أَدْنَى أَن یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا، اى پیامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو پوشش هاى خود را بر خود فروتر گیرند این براى آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند [به احتیاط] نزدیکتر است و خدا آمرزنده مهربان است. احزاب (59)

حجاب اسلامی به منظور پیشگیری از آلودگی فرد و جامعه برای تامین سلامت روحی و روانی و جلوگیری از مفاسد اجتماعی است

حجاب، به معنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بعد ایجابی و سلبی است. بعد ایجابی آن وجوب پوشش بدن و بعد سلبی آن حرام بودن، خود نمایی در مواجه با نامحرم است و طبیعی است که این دو بعد باید در کنار یکدیگر رعایت شوند تا حجاب کامل اسلامی محقق شود .

عفاف، عفت و بازداری باطنی انسان است عفاف، یک صفت درونی و باطنی است.هرچه عفاف درونی و باطنی انسان بیشتر باشد باعث رعایت حجاب و پوشش ظاهری می شود.

عفاف بدون رعایت پوشش ظاهری قابل تصور نیست. بنابراین نمی توان زن یا مردی را که عریان یا نیمه عریان در انظار عمومی ظاهر می شود عفیف دانست. زیرا رعایت پوشش ظاهری بر اساس ویژگی تاثیر ظاهر انسان در باطن او حداقل یکی از علامت ها و نشانه های عفاف است .

بنابراین می توان گفت رابطه بین عفاف و حجاب نوع رابطه ریشه و میوه است یعنی عفاف ریشه حجاب و حجاب میوه عفاف است .

برخی ممکن است حجاب ظاهری داشته باشند ولی عفاف و طهارت باطنی را در خویش به طور کامل ایجاد نکرده باشند . از سوی دیگر، افرادی ممکن است بدون رعایت حجاب ظاهری ادعای عفیف بودن نمایند و با تعابیری مثل این که «من قلب پاک دارم و خدا با قلب ها کار دارد.» خود را سرگرم کنند چنین انسان هایی باید در قاموس اندیشه خود این نکته اساسی را بنگارند که درون پاک بیرونی پاک را می پروراند و هرگز قلب پاک موجب بارور شدن میوه تلخ و ناپاک بدحجابی و بی حجابی نخواهد شد .

  • نادر حقانی شمامی

حجاب و سلامت فردی و اجتماعی
حجاب و سلامت فردی و اجتماعی

شناخت واژگانی حجاب

«حجاب» واژه‏ای است عربی، به معنای پرده، پوشش، وسیله پوشش، حایل و... .
در زبان فارسی نیز برای کلمه حجاب، معانی ذیل را آورده‏اند:
پرده، ستر، نقابی که زنان چهره خود را بدان پوشانند، روی‏بند و چادری که زنان سر تا پای خود را بدان پوشانند. حجاب در معنای اصطلاحی« پوشش مخصوص زنان» است، ولی گاهی هم به معنای پرده و حاجز می‏آید.

حجاب در قرآن

خدا ستوده به قرآن که زن بپوشد رخ
دری که بسته از او شد، که فتح باب کند؟
کسی که نام تمدن برد چرا شب و روز
برای رفع حجاب این قدر شتاب کند؟
کسی که پرده ندارد به فکر پرده دری است
هوای فتنه و آشوب و انقلاب کند
سیدمحمد نطنزی طباطبایی
مهم‏ترین دلایل شرعی وجوب پوشش دینی، آیه‏های سوره نور و احزاب است؛ خدای تعالی در سوره نور، آیه 31 فرموده است:
به مردان مؤمن بگو که چشم‏های خود را فرو پوشند و دامان خویش را نگاه دارند، این عمل برای ایشان پاکیزه‏تر است؛ همانا خداوند به آنچه انجام می‏دهند آگاه است و به بانوان باایمان بگو چشم‏های خود را فرو پوشند و عورت‏های خود را از نگاه دیگران پوشیده دارند و زینت‏های خود را جز آن مقداری که ظاهر است، ننمایند و زینت‏های خود را آشکار نسازند، مگر برای محارم نسبی و سببی.
آشکار کردن زینت‏ها در یکی دیگر از آیه‏های قرآن نهی شده است:
وَ قَرْنَ فی بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ اْلأُولی. (احزاب: 33)
در خانه‏های خود قرار گیرید و همانند دوره جاهلیت پیشین آرایش و خودنمایی نکنید.
البته ناگفته نماند که نمایش آرایش و زیورهای زن، تنها در برابر نا محرم آثار ناگواری را در پی دارد و چنانچه برای همسر انجام شود، کار پسندیده‏ای خواهد بود.
آن ماه دو هفته در نقاب است
یا حوری دست در خضاب است
آن وسمه ابروان دل‏بند
یا قوس قزح بر آفتاب است
فردوسی

پایه‏های حجاب

1. ایمان به خدا و آخرت

ایمان به خدا و ترس از آخرت، از مهم‏ترین پایه‏های حجاب به شمار می‏رود؛ زیرا حجاب، لباس اهل ایمان است. امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام فرموده است: « انسان به سبب ایمان، بر عمل‏های شایسته رهنمون می‏گردد».
ز پرده برون کس ندیده مرا
نه هرگز کس آوا شنیده مرا
فردوسی

2. آگاهی

شناخت سیمای وجودی زن، حقیقت حجاب و فلسفه و آثار آن، از جمله پایه‏های مستحکم پوشش دینی است. وقتی یک زن به این پرسش درونی خود که چرا باید پوشیده باشم جواب دهد، پایه اعتقادی حجاب دینی در درون او شکل می‏گیرد و این آگاهی، به عمل او معنا و ارزش و دوام می‏بخشد.
برای مثال: اگر انسان به فواید باران آگاهی نداشته باشد، باریدن باران را جز گل شدن زمین و ایجاد مشکلات نمی‏پندارد که موجب رکود فعالیت‏ها، محدودیت در بیرون رفتن از منزل و مانند آنها می‏شود، ولی وقتی بداند که نتیجه باران، سرسبزی و طراوت زمین، حیات جنگل‏ها، رشد و تغذیه موجودات زنده و آثار فراوان دیگری است، به بارش باران مشتاق می‏شود.
  • نادر حقانی شمامی
روانشناسی پوشش و مصونیت از منظر قرآن کریم

پیش سخن

محدودیت هایی که در دنیا ایجاد می شود چندگونه است. گاهی زمینه ساز مصونیت و تمهید برای بالندگی است و گاهی چنین نیست. گاهی انسان مصلحی را به دلیل نقش اصلاحیش محدود می کنند و گاهی مجرمی را برای نقش افسادیش محصور می کنند. جوانان نباید توهم کنند که هر محدودیتی، آسیب می زند، ادامه حیات مادی و معنوی ما در گروه مصون ماندن از آسیب ها و گزندهاست. درختی را تصور کنید که برای به بار نشستن آن، دو گام برداشته می شود: گاهی در جهت تغذیه و گاهی برای آفت زدایی. در هر دو حرکت محدودیت هایی حاکم است. به این معنا که هر عامل تقویت را به درخت نمی دهند و در باب آفات هم برای رشد آفت ها محدودیت ایجاد می کنند.تغذیه جسم و حراست از سلامت جسم، محدویت های فراوانی دارد. روح از جسم پیچیده تر است. تقوا و عفت و ورع، همگی عهده دار ایجاد مصونیت هستند تا روح مهمان تن آدمی از آفت ها مصون بماند و مراحل رشد خود را طی کند. خداوند می فرماید: * قد افلح من زکیها* ترجمه: هر کس روح خود را تهذیب نماید رستگار شده است. رویش روح در هر دو مرحله تغذیه معنوی و مصونیت یافتن از آفت هاست. در این نوشتار به عفاف می پردازیم که سلامت جسم و روح آدمی را پوشش می دهد.

چکیده

انسان به همان اندازه که از استعدادهای شگرف و دامنه داری برخوردار است، به ازای هر استعداد، آفتی در انتظار اوست. دقیقاً چون بنایی که در بیرون آب مرتفع تر می شود به هر میزان که مرتفع تر شود، معکوس آن در آب رو به قهقرا می رود. از این رو، بیشترین ایجاد مصونیت برای انسان است که در تیررس آفت های بی شماری است، به ویژه جنس زن، به دلیل ویژگی های شخصی اش بیشتر آماج تیرهای آلوده است. مصونیت یعنی در امان ماندن استعدادهای رشد انسان برای شکوفایی.
تعبیراتی نظیر: حجاب، عفاف، پوشش، حیا و برخی از نبایدها، همگی فلش هایی است به سمت این هدف، یعنی ایجاد مصونیت.
در این مقاله، سعی نگارنده بر این است که عفاف و خود نگه داری را در چند حیطه با تکیه بر هشدارهای وحی و سنت بیان کند:

1. حیطه اندیشه و گرایش
2. بایدهای حیطه گفتاری
3. بایدهای حیطه رفتاری
4. سه دوره خطرناک فراروی امت اسلامی.

کلید واژه

اندیشه، مصونیت، عفاف، پوشش، حجاب

بایدهای حیطه اندیشه و گرایش

نگرش به خویشتن، نگرش به دنیا و مظاهر دنیا، نگرش به آفریده های الهی، در بحث اندیشه، اهمیت ویژه دارد.
بهترین قانون در نظر عقل و اندیشه، هماهنگی آن با موجودیت انسان و پرورش دهنده ی پتانسیل های ارزشمند و تأمین کننده ی نیازهای واقعی اوست. از آن جا که پدید آورنده ی انسان، بهتر از هر انسان شناس، روان شناس، جامعه شناس، حکیم، فیلسوف و... به مخلوق خود و نیازمندی هایش، آگاه است، قوانینی که برایش وضع می کند، عالمانه، حکیمانه و بر اساس ساختار روحی و جسمی و مصالح و مقاصد واقعی انسان است.
امام علی (ع) می فرمایند: «اگر خداوند سبحان از محرمات نهی نمی گردد، هر آینه بر عاقل و خردمند لازم بود که از آن ها دوری کند»(1)
و همچنین می فرمایند: «حکم دو گونه است: حکم خدوند و حکم جاهلیت، پس هر کس حکم خدا را رها کند، به حکم جاهلیت تن در داده است.»(2)
  • نادر حقانی شمامی
کشف حجاب

مبارزه با حجاب اسلامی زنان مسلمان در کشورهای اسلامی هیچگاه یک پدیده درونی نبوده و منشأ بیرونی داشته است. این پدیده، تهاجمی استعماری با هدف مسخ هویت اسلامی مردم، ایجاد انشقاق و جدائی در میان ملل مسلمان، ترویج فرهنگ غرب، رواج ابتذال در جوامع اسلامی و نهایتاً انهدام اساس استقلال مسلمانان می‌باش

«هی» کارشناس و جاسوس معروف انگلستان در کشورهای اسلامی که از فعالان رواج فرهنگ غربی در میان ملل مسلمان می‌باشد، در کتاب خاطرات خود به موارد متعددی از خصوصیات مسلمانان از جمله اعتقاد به مبانی اسلامی، حفظ حجاب اسلامی، استحکام کانونهای خانواده و تبعیت فرزندان از روش پدران و نیاکان اشاره کرده و لزوم مبارزه با این مبانی و ارزش ها را مورد تأکید قرار داده است. وی که مأمور اعزامی وزارت مستعمرات انگلیس به کشورهای اسلامی بوده، از بی‌حجابی و برداشتن حجاب زنان و رواج بی‌بند و باری به عنوان یکی از مؤثرترین روش ها در مبارزه با استقلال ملت های مسلمان یاد کرده است.

توصیه‌های «همفری» در بسیاری از کشورهای اسلامی توسط دولت هائی که به دربار لندن و یا متحدان اروپائیش وابسته بوده‌اند، به اجرا گذارده شده است.

اسماعیل پاشا در مصر که در 1863 میلادی بر تخت سلطنت نشست در 1870 به آزادی زنان با مفهوم اروپائی آن در کشورش رسمیت داد. در الجزایر نیروهای اشغالگر فرانسوی برای در هم شکستن انقلاب مردم، از جمله به مبارزه علیه حجاب زنان روی آوردند. در ترکیه، مقابله با حجاب اسلامی از نخستین برنامه‌های کمال آتاترک برای اسلام‌ زدائی بود. این برنامه‌ای بود که در کنار سایر تصمیمات از جمله منسوخ‌کردن دادگاه های شرعی، تعطیل مدارس علوم دینی، جایگزین کردن قوانین اروپایی به جای نظام شریعت، رواج رسم‌الخط لاتین، تغییر تاریخ هجری به میلادی، اعلام تعطیلی یکشنبه‌ها به جای جمعه‌ها و ... به اجرا گذارده شد. در افغانستان نیز امان‌الله خان با تأسیس «انجمن حمایت از نسوان» در 1928، بانی مبارزه با حجاب زنان مسلمان آن کشور گردید.

کشف حجاب در ایران

کشف حجاب در ایران نیز پدیده خودجوش داخلی نبود و محرک‌های خارجی داشت. این پدیده ناشی از تأثیر فرهنگ و آداب و رسوم غربی تحت عنوان «تجددخواهی» در میان ایرانیان، به ویژه کسانی است که افکار و زندگی غربی را تجربه کرده‌اند. در این بین اراده دولتمردان نقش مکمل داشته و در اشاعه آن تأثیر بسزایی داشته است.

براساس شواهد تاریخی اولین نشانه‌های کشف حجاب از دربار ناصرالدین شاه قاجار آغاز شد. مسافرتهای شاه به اروپا و مشاهدات وی از وضعیت پوشش زنان اروپائی در انتقال فرهنگ آن دیار به کشور و در ابتدا به دربار و دارالخلافه تأثیر به سزایی داشت. به تدریج موضوع کشف حجاب در قالب تجدد خواهی به محافل روشنفکری و اشعار شعرا نفوذ کرد و درمطبوعات منعکس شد.

این وضعیت کم و بیش تا پایان دوره قاجار ادامه داشت. میل حکام قاجار به کشف حجاب و مقاومت خانواده‌ها سبب شد تا پدیده کشف حجاب به غیر از دربار و محافل نزدیک به شاه، رشد چندانی نیابد. هر چند در اواخر دوره قاجار و در جریان نهضت مشروطه و پس از آن، سیاسیون «نوگرا» و «منور‌الفکر» گام هایی در حذف پوشش اسلامی بانوان و اشاعه بی‌حجابی در جامعه برداشتند و نویسندگان و شعرایی چون ایرج میرزا، میرزاده عشقی، عارف قزوینی و ملک‌الشعرای بهار در این زمینه‌ها قلم فرسایی کردند. آنان مشروطه را به معنای تجدد خواهی خوانده و بی‌حجابی را از مظاهر تجددخواهی قلمداد کردند.

  • نادر حقانی شمامی


در راستاى نهادینه‏سازى فرهنگ حجاب و عفاف، توجه به محورهاى زیر قابل تأمل است:

1. آموزش حجاب در مدارس
 

-------------------------------
مدارس، مراکز تعلیم و تربیت و تزکیه‏اند. آموزش عملى احکام دینى، بخشى از وظایف معلم و دانش‏آموز را تشکیل مى‏دهد. توصیه بدون تعلیم و تربیت، پوشش دینى را به دستور خشک و تحمیلى مبدل مى‏سازد، ولى توصیه همراه با معرفت، پذیرش آن را آسان مى‏کند. معرفت به حجاب، ضامن اجرا و دوام آن است. آن‏گاه که پوشش دینى در محیط‏هاى اجتماعى و پس از پایان تحصیلات، به شکل فرهنگ پذیرفته شده درآید، رسمیت عملى پیدا مى‏کند.

2. تشویق
 

------------
این اصل در تربیت آدمى، کاربرد فراوان دارد. ماهیت تشویق‏ها متفاوت است و مى‏تواند بار عاطفى، مالى، تشریفاتى، شغلى، سیاسى، علمى و امثال آن داشته باشد که در ترویج فرهنگ حجاب مورد استفاده قرار خواهد گرفت. اگر فردى نیازمند نوعى تشویق نباشد، باید از نوع دیگر بهره بگیریم. احترام لازم و محسوس مردم به بانوان با حیا و باحجاب جامعه سبب ترویج فرهنگ حجاب خواهد شد. همان‏طور که برخورد منفى با زنان بى‏حجاب نیز مى‏تواند عاملى بازدارنده به حساب آید با این شرط که حد و اندازه آن را باید رعایت کرد تا به لجاجت نیانجامد.

3. فعالیت‏هاى علمى، فرهنگى و هنرى
 

---------------------------------------------
انتشار نشریه و کتاب، تشکیل میزگردهاى ادبى، فراخوانى مقاله، تعیین موضوع حجاب براى انشا و پرسش مهر، به‏کارگیرى هنرهاى تصویرى، مسابقات فرهنگى و مانند آن آثار مثبتى دارند. تولید برنامه‏ها و فیلم‏هاى مفید و آموزشى نیز در رادیو و تلویزیون اثرى فراگیر دارد. رعایت کامل پوشش دینى بانوانى که در فیلم‏هاى سینمایى و تلویزیونى بازى مى‏کنند یا عکسى که با پوشش اسلامى در صفحات مطبوعات به چاپ مى‏رسد، آثار مثبتى دارد، چنان‏که پوشش‏هاى غیر شرعى نیز آثار زیان‏بار و گسترده‏اى بر فرهنگ جامعه مى‏گذارد. اساسا حضور زنان پوشیده در صحنه‏هاى مختلف جامعه، آثار مثبت و چشم‏گیرى در همگانى کردن فرهنگ حجاب اسلامى در جامعه دارد. پخش آیات، روایات و کلمات حکمت‏آمیز و تصاویر الهام بخش درباره حجاب در محیط‏هاى عمومى، تابلوهاى شهرى و محیط‏هاى مناسب دیگر نیز به تقویت این فرهنگ خواهد انجامید.
  • نادر حقانی شمامی


یکی از توصیه‌های رهبر انقلاب به جوانان در سالهای متمادی تقویت ارتباط با خدا و انس با نماز و معنویت بوده است. پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در ایام ماه مبارک رمضان برخی از این توصیه‌ها را در گزیده بیانات پیش رو مرور کرده است:
http://farsi.khamenei.ir/ndata/news/27005/jadval-namaz%5B0%5D.jpg
 
۱. برای حضور قلب در نماز تمرین کنیم
نماز قالبی دارد و مضمونی؛ جسمی دارد و روحی. مواظب باشیم جسم نماز از روح نماز خالی نماند. نمیگوئیم جسم بیروح نماز هیچ اثری ندارد؛ چرا، بالاخره یک اثرکی دارد؛ اما آن نمازی که اسلام و قرآن و شرع و پیغمبر و ائمه (علیهم‌السّلام) این همه روی آن تأکید کردند، نمازی است که جسم و روحش هر دو کامل باشد. این جسم هم متناسب با همان روح فراهم شده؛ قرائت دارد، رکوع دارد، سجود دارد، به خاک افتادن دارد، دست بلند کردن دارد، بلند حرف زدن دارد، آهسته حرف زدن دارد. این تنوع برای پوشش دادن به همه‌ی آن نیازهائی است که به وسیله‌ی نماز بایستی برآورده شود که هر کدام رازی در جای خود دارد و مجموعه‌ی اینها، قالب و شکل نماز را به وجود میآورد. این شکل خیلی مهم است، لیکن روح این نماز توجه است؛ توجه. بدانیم چه کار داریم میکنیم. نماز بیتوجه - همان طور که عرض کردم - اثرش کم است. ۱۳۸۷/۰۸/۲۹

انسان نماز را خوب بخواند، با توجه بخواند، حضور قلب داشته باشد. حضور قلب یعنی انسان از آنچه که میگوید و آنچه که در ذهنش میگذرد و بر زبانش جاری میشود، غافل نباشد؛ اینجور نباشد که نفهمد. مثلاً من که حالا دارم با شما حرف میزنم، خب، شما مخاطبید. انسان توجه دارد که یک مخاطبی دارد و دارد گوش میکند و دارد حرف میزند. در نماز هم همین جور باشد؛ یک مخاطبی داشته باشیم، با او حرف بزنیم. من حتّی عرض میکنم اگر کسی معنای نماز را هم نداند، اصلاً هیچ نداند معنای این عبارات چیست، اما همین قدر بداند دارد با یکی حرف میزند، دارد با خدا حرف میزند، این قضیه انسان را نزدیک میکند - «قربان کلّ تقىّ»- این خودش مقرب است؛ تا اینکه حالا مثل ماها که معنایش را میدانیم و تفسیرش را میدانیم و چندین کتاب درباره‌اش خوانده‌ایم، اما وقتی که نماز میخوانیم، بالمرّه یادمان میرود که چه کار داریم میکنیم.
  • نادر حقانی شمامی